خلیج پارس سبزگون

برای دیدن نسخه بزرگتر این تصویر بر روی آن کلیک کنید

در اوایل دسامبر ۲۰۱۱، رنگ‌های مختلفی از قهوه‌ای مایل به زرد تا سبز طاووسی، خلیج پارس را دربرگرفتند. ​تصویربردار ​اسپکترورادیومتر با دقت متوسط  (MODIS) ماهواره‌ی آکوا (Aqua)-ی سازمان ناسا، این تصویر در رنگ طبیعی را از خلیج پارس در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۱ برداشت کرده است.

عوامل متعددی را می‌تواند برای توجیه رنگ سبز به حساب آورد. یکی از این عوامل می‌تواند فیتوپلانکتون‌های کوچکی (ارگانیسم‌های گیاه‌سان دریایی) که در آب زندگی می‌کنند، باشد. محتوای کلروفیل فیتوپلانکتون‌ها اغلب در تصاویر ماهواره‌ای (با رنگ طبیعی) به رنگ سبز روشن یا آبی دیده می‌شود و یه همین علت، فیتوپلانکتون‌ها ممکن است در این تصاویر حضور داشته باشند. اما این پدیده تنها دو روز پس از طوفان گرد و غباری که سوریه و عراق را در نوردید رخ داد. این بادهای حامل گرد و غبار، به احتمال زیاد عامل ایجاد امواجی شدند که بستر دریا را در این منطقه مشوش کرده و باعث تعلیق رسوبات در آب دریا شده است. رسوبات مقدار نوری که از آب دریا به بیرون انعکاس داده می‌شود را افزایش می‌دهد و نیز ممکن است باعث افزایش سبزینه‌ی کلروفیل و پلانکتوهای موجود در آب دریا شود.

دریاچه پارس

بر روی کره‌ی ماه، تعداد بی‌شماری دهانه‌ی برخوردی وجود دارد که تنها بیش از ۳۰۰,۰۰۰ عدد از این دهانه‌ها، قطری بالای یک کیلومتر دارند. برای نامگذاری بسیاری از این دهانه‌ها، از اسامی شخصیت‌های معتبر علمی، فرهنگی، سیاسی و یا تاریخی استفاده می‌شود. در واقع، استفاده از نام مشاهیر برای نامگذاری عوارض سطحی ماه را می‌توان به نوعی ارج نهادن بر این افراد به حساب آورد. از میان مشاهیر ایران زمین نیز در این نامگذاری‌ها استفاده شده است. برای نمونه، یکی از دهانه‌های برخوردی بر روی ماه به نام "ابن‌ سینا" و یا دیگری "بیرونی" نامگذاری شده است. به تازگی، نامگذاری دهانه‌های برخوردی سیاره‌ی تیر نیز آغاز شده است و یکی از این دهانه‌ها به نام "فردوسی" نامگذاری شده است.

الغرض، چندی پیش که بدنبال مطلبی در ارتباط با مطالعات شخصی خود می‌گشتم، با دو اسم جالب برخورد کردم.

ابتدا این نکته رو بیان کنم که در کانادا درست مانند سطح کره‌ی ماه که با دهانه‌ها‌ی برخوردی بی‌شماری پوشیده شده است، مقدار قابل توجهی دریاچه و آبگیر و برکه وجود دارد. چیزی در حدود سه میلیون دریاچه در سراسر کانادا شناساییشده است که می‌توانید اسامی بسیاری از آنها را در اینجا مطالعه کنید. این تعداد را مقایسه کنید با تعداد اندک دریاچه‌هایی که ما در ایران داریم از جمله دریاچه ارومیه، جازموریان، هامون، بختگان، مهارلو، نمک، پریشان و ... که بسیاری از آنها یا خشک شده‌، مانند دریاچه بختگان، دریاچه پریشان و دریاچه نمک و چندی دیگر نیز در حال از نفس افتادن می‌باشند، مانند دریاچه ارومیه.

برای باقی این سه میلیون دریاچه نیز باید تا می‌توان اسم پیدا کرد که این کار به عهده‌ی سرویس هیدروگرافیک کانادا (Canadian Hydrographic Service) می‌باشد. از بین نام‌هایی که انتخاب می‌شود، همانند کره‌ی ماه، در بسیاری از موارد، اسامی افراد و یا حتا نام مکان‌های دیگر نیز به چشم می‌خورد.

گاهی از کلماتی که از زبان‌‌های بومی کانادا گرفته شده است، نیز استفاده می‌شود. برای مثال، اسم یکی از این دریاچه‌ها Pekwachnamaykoskwaskwaypinwanik می‌باشد، که از زبان Cree گرفته شده است و معنای آن: "جایی که می‌توان با قلاب ماهیگیری قزل آلای وحشی شکار کرد" می‌یاشد!

برای نامگذاری یکی دیگر از این دریاچه‌ها هم از نام Persian Lake استفاده شده است!!!

پویانمایی فرود مریخ پیمای آزمایشگاه علمی مریخ (Curiosity)

انیماتورهای (پنداشتگرهای) سازمان فضایی ناسا جدیدترین نسخه انیمیشنی (پویانمایی) را تهیه کرده اند که مراحل مختلف ورود به جو، کاهش ارتفاع و نشستن مریخ پیمای در دست ساخت آزمایشگاه علمی مریخ (MSL - Mars Science Laboratory) که اخیرن Curiosity (کنجکاوی) نامگذاری شده است را به شکلی بسیار زیبا نشان میدهد. MSL در مرداد سال ۱۳۹۱ وارد جو مریخ خواهد شد.

داگ الیسون (ِDoug Ellison)، یکی از اعضای تهیه کننده این پویانمایی برای خبرنگار وبگاه Universe Today توضیح میدهد که صحنه های استفاده شده برای نشان دادن سطح مریخ تمامن بر اساس تصاویر تهیه شده از سطح مریخ به کمک مدارگرد رنسانس (Reconnaissance) بازسازی شده اند. همچنین برای نشان دادن تواناییهای تحقیقاتی MSL در تجزیه و تحلیل سنگها و کانیهای سطح مریخ، هنگامی که بر روی سطح مریخ فرود آمد، از تصاویر بدست آمده در سال ۱۳۸۳ از مریخ پیمای Opportunity استفاده شده است.

آن طور که الیسون توضیح میدهد یکی از مشکلات تهیه این پویانمایی نبود نمونه تکمیل شده و واقعیی MSL در زمان تهیه این پویانمایی بوده است. پس بنابراین انیماتورها بایستی مدل مجازی MLS را بر اساس آنچه که هنوز وجود خارجی نداشته بود، تهیه میکردند. به همین جهت برای تهیه مدل مجازی MSL در این پویانمایی از نمونه های ساده سازی شده و بدست آمده از اتوکد به همراه دیگر عکسهای گرفته شده از قطعات در حال تولید MSL استفاده شد.

به گفتی الیسون با وجود اینکه این پویانمایی توسط تیمی متفاوت از گروهی که اولین پویانمایی مشابه را تهیه کردند (در حدود ۲ سال پیش)، طراحی شده است، اما گروه به جای طراحی و تصمیمگیری برای تهیه تمام مراحل، از تجربیات تیم قبلی استفاده شد. افرادی که در طراحی مراحل مختلف تولید پویانمایی قبلی دخالت داشتند، تجربیات خود را در اختیار تیم حاضر قرار دادند و همچنین به تیم در مراحل مختلف یاری رسانی کردند.

یکی از اهداف تیم آن بود تا بتوان در این پویانمایی، دینامیک و شدت عوامل دخیل در لحاظات فرود آمدن بر روی سطح یک سیاره دیگر را طوری با جزئیات نمایش داد تا به این ترتیب اعضای تیم بتوانند برای دوستان و آشنایانشان تمامی گرفتاری ها و دیرآمدن ها به خانه و زود رفتن ها به محل کار و تمامی نگرانیهای خود را توجیح کنند !!!

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مراحل مختلف فرود این کاوشگر به این مقاله که جزئیات EDL (Entrance, Decent, and Landing) را تشریح میکند مراجه کنید.

منبع

مکاتبات با ناسا در زمینه حذف نام خلیج ع.ر.ب.ی از نقشه‌های این سازمان

در روزهای پایانی ماه مارس سال ۲۰۱۱ و به هنگام کار بر روی نقشه‌های Terra و مرود نقشه‌های دورسنجی خاورمیانه که از طرف «رصدخانه زمین» که یک درگاه انتشاراتی متعلق به سازمان ناسا است، متوجه استفاده از نام خلیج عـ... در نقشه‌های این سازمان شدم. این در حالی بود که در گذشته نیز و به هنگام مرور تصاویر ماهواره‌ای این سازمان، به مورد مشابهی برخورد نکرده بودم و همیشه از نام صحیح و شناخته شده این آبراه بین‌المللی در تمام تصاویر ثبت شده استفاده شده بود. با این تصور که امکان بروز موارد مشابه نیز در آینده وجود داشته باشد و به نوعی این باور ایجاد شود که استفاده از یک نام جعلی می‌تواند جای خود را در نقشه‌های سازمان به راحتی باز کند، تصمیم به بررسی این موضوع گرفتم. در حین مکاتبات خود، در ابتدا به نوعی با این اعتراض من مخالف شد. اما در ادامه و با اصرار و توضیحات منطقی که ارائه دادم، موفق شدم تا نظر این سازمان را بر ممانعت از استفاده از یک نام جعلی درکنار نام خلیج فارس جلب کنم. در ادامه کل این داستان و شرح کامل مکاتبات خود را با درگاه رصدخانه زمین آورده‌ام. - کیان

NASA's Earth Observatory website recently has posted an article on "Arabian Sand Storm". Well, the article is highly interesting, depicting a huge fast-moving sand storm partially covering parts of the Arabian Peninsula, Persian Gulf, and the Iranian plateau.

Over the map, partly showing the Persian Gulf, a nonexistent name was shown parenthetically (here is an screenshot I saved). It was totally unclear to me as what was going on inside the Earth Observatory and how come they had made such a sudden change in their naming conventions. You you can recall, this had once happened with the "National Geographic", and now this time is was NASA who had distress its credibility. Such an incident had never been happened before among the previous articles illustrating the water body internationally known as the "Persian Gulf". [1][2][3]

According to the UN resolution, the name of the water body between the Iranian plateau and the Arabian peninsula is "Persian Gulf". Even though it has not found any acceptance outside the Arab community and is not recognised by the UN or any other international organizations, if there is any water body referred to as the "A-r-a-b-i-a-n Gulf", it should probably be the "Red Sea" (see this)

I have played my part by sending out an email explaining the situation for them, but one email changes nothing for sure. We need everyone to forward them an email making them purge the controversy.

شفق بر فراز نروژ

در اوائل این ماه، یکی از بزرگترین شفق‌های قطبی در طول چند سال گذشته جلوه‌ پرشکوه خود را بر فراز سرزمین‌های شمالی همجوار بین دو کشور روسیه و نروژ در معرض نمایش گذاشت. در فیلم گاه‌گذری (Time-Lapse) که توسط Terje Sorgjerd تهیه شده است، شفق‌های قطبی به زیبایی بر فراز مناطق پوشیده از برف، درختان، ابرها، کوه‌ها، و دریاچه‌های اطراف شهر کرکنس نروژ به جریان درآمدند. بسیاری از این شفق‌ها به رنگ سبز دیده می‌شوند که دلیل آن برخورد ذرات پر انرژی بادهای خورشیدی به لایه‌های فوقانی جو زمین می‌باشد. در طی این فرآیند، مولکول‌های اکسیژن موجود در جو به پیشواز الکترون‌های سرگردان می‌روند و این پدیده باعث درخشش مولکول‌های اکسیژن در آسمان می‌شود. رنگ‌های قابل توجه دیگری نیز که گهگاه دیده می‌شوند، ناشی از برانگیخته شدن اتم‌های نیتروژن طی فرآیندی مشابه می‌باشد. در سکانس‌های بعدی، ماه و ستارگان نیز در حال بالا آمدن هستند که با توجه به اینکه انتظار می‌رود خورشید در طی سال‌های آینده فعال‌تر شود، فرصت دیدن چنین شفق‌های تماشایی، حتی از مناطقی نزدیک‌تر به مدارهای میانی‌تر بیشتر خواهد بود.