همانطور که در یکی از پستهای گذشته (اینجا) اشاره کردم، ما در بحثهای اقلیمی با پارامتری سر و کار داریم بنام نوسانات قطبی (Arctic Oscillation - به اختصار AO) که در تعیین شرایط آب و هوایی در مدارهای میانی و شمالیتر نقش تعیین کنندهای دارد. همونطور که در اون پست اشاره کردم نوسانات قطبی دارای دو فاز منفی و مثبت میباشد که سالانه بین این دو در نوسان میباشد. بدین معنی که بعضی از سالها آب و هوای مناطق نیمکره شمالی کره زمین تحت تاثیر فاز منفی AO قرار میگیرد، و بعضی سالها تحت تاثیر نوسانات مثبت AO. در فاز مثبت، هوا در مدارهای شمالیتر نزدیک به مناطق قطبی سردتر از حالت طبیعی میباشد و در منطق جنوبیتر که جمعیت بیشتری ساکن میباشد هوا گرمتر از حالت نرمال میباشد (تصویر ۱).
تصویر ۱) چپ: تاثیرات فاز مثبت بروی آب و هوای نیمکره شمالی، راست: تاثیرات فاز منفی بروی آب و هوای این مناطق
منبع |
برای مثال، سال ۱۳۹۰ بشدت تحت تاثیر فاز مثبت قرار داشت که باعث شد برای مثال هوا در کانادا گرمتر از حالت طبیعی و زمستان بسیار کوتاه و مطبوع باشد، در حالی که سرمای شدید محدود به مناطق قطبی ماند. این روند در سال ۱۳۹۱ معکوس شد، یعنی مدارهای میانیتر نیمکرهی شمالی در سالی که گذشت، متاثر از فاز منفی، هوای بسیار سردی را تجربه کردند. این روند همچنان ادامه دارد. برای مثال هوا در هفتهای که گذشت در کانادا نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بین ۱۰-۱۵ درجه سانتیگراد سردتر بود و ما در اینجا نوروز را در میان برف و بوران بیسابقه جشن گرفتیم. هرچند فاز منفی برای مناطقی مانند کانادا و شمال اروپا با سرما و برف و بوران به همراه میباشد، برای مدارهای میانیتر مانند خاورمیانه و ایران با بارندگی فراوان همراه میباشد که باتوجه به وجود اقلیم خشک و نیمه خشک در بیشتر مناطق ایران، این یک فاز نوسانی مطبوع برای این مناطق میباشد. با این حال، با توجه به اینکه پیشبینیها حاکی از ضعیفتر شدن سیستم فشاری بر روی منطق قطبی در طی چند هفتهی آینده میباشد (تصویر ۲)، باید بزودی شاهد گرمتر شدن هوا در مناطق شمالیتر باشیم. این یعنی بارندگی نسبی بیشتر برای مناطقی مانند شمال اروپا و آمریکا و متاسفانه هوای گرمتر و خشکتر (بنسبت چند هفته گذشته) برای مناطق مدیترانهای و خاورمیانه.
تصویر ۲) پیش بینی نمایه AO
|