۱۳۹۲/۰۸/۱۵

گرفتگی ترکیبی بر روی آفریقا

آخرین خورشید گرفتگی سال ۲۰۱۳ از نوع غیرمتداول این پدیده بود. در این گرفتگی که به "گرفتگى ترکیبى (Hybrid Eclipse)" معروف است، خورشید در ابتدا (و این بار با طلوع آفتاب در غرب اقیانوس  طلس)، وارد گرفتگی حلقوی می‌شود. در گرفتگی حلقوى، ماه به دلیل قرار گرفتن در فاصله دورتری نسبت به زمین، تنها بخشی از نور خورشید را مسدود می‌کند و خورشید مانند حلقه آتشین بر گرداگرد ماه می‌درخشد. در ادامه و با حرکت ماه به مدارى نزدیک‌تر به زمین، خورشید وارد گرفتگی کلى می‌شود. برای کمی بیش از ٣ ساعت، سایه ماه، نوارى به طول حدودا ١٣۶٠٠ کیلومتر و پهناى ۵٨ کیلومتر را بر روى مرکز آفریقا پیمود.
تصویر متعلق به وبگاه Earth Observatory سازمان ناسا می‌باشد که توسط
Robert Simmon و Jesse Allen با استفاده از داده‌های VIIRS تهیه شده است.
تصویر بالا بکمک ابزارک تصویربردار پرتوى مرئى نور مادون قرمز (VIIRS) که بر روى ماهواره مشارکتى Saumi قرار گرفته، تهیه شده است. خط زرد رنگ، مسیرى را نشان می‌دهد که تحت گرفتگى کلى قرار داشت. نقشه نشان داده شده نیز محل قرارگیرى این مسیر را نسبت به آفریقاى مرکزى ترسیم می‌کند. VIIRS این تصویر را در ساعت ۱۳:۲۵ به وقت گرینویچ و در تاریخ ١٢ آبان سال ١٣٩٢، تقریبا ٣٨ دقیقه پس از شروع حداکثر گرفتگى برداشت.

منطقه تاریک، حاصل ترکیب سایه کامل (Umbra) و پیش سایه (Antumbra) ماه بر روی سطح زمین است. ناظرانى که در سایه کامل قرار داشتند، شاهد گرفتگى کلى بودند که در زمان حداکثر گرفتگى (ساعت ۱۲:۴۷ دقیقه به وقت محلى) ٩٩ ثانیه به درازا انجامید. براى افرادى که در پیش سایه قرار داشتند، گرفتگى جزئى رخ داد. آخرین گرفتگى سال ٢٠١٣ از آنجا بسیار غیر معمول بود که گرفتگى از جزئی به حلقوی‌ تبدیل و پس از آن با گرفتگى کلى به پایان رسید، در حالى که گرفتگی‌های ترکیبی به طور معمول به شکل حلقوی شروع، تبدیل به کلى، و سپس دوباره با گرفتگى حلقوى پایان می‌رسند. آخرین گرفتگی ترکیبی در تاریخ ٢٩ آبان سال ١٢٣٣ رخ داد و به گفته مجله Sky and Telescope، تا تاریخ ٢۶ مهر ١۵۵٢ دیگر شاهد هیچ نوع گرفتگى ترکیبى نخواهیم بود. برای مشاهده نقشه مسیر گرفتگی، اینجا را تلیک کنید.