۱۳۹۲/۱۲/۲۷

راز علامت تعجب کیهانی


اگر بخاطر داشته باشید در یکی از نوشتارهای دو هفته پیش (۱۲ اسفند ۱۳۹۲) تصویری از دورترین علامت تعجب کیهانی را برای شما به نمایش گذاشتم و پیرامون آن توضیحاتی را ارائه کردم. بررسی دانشمندان نشان می‌دهد که آنچه ما در حال مشاهده هستیم براستی ناشی از تحیر، شگفتی و غافلگیر شدن این دو کهکشان است! چراکه این دو کهکشان بر سر راه یکدیگر سبز شده‌اند!

پویانمایی زیر داستانِ این علامت تعجب را بهتر برای شما روشن می‌سازد. در این پویانمایی شاهد خواهید بود که آنچه ما به شکل یک علامت تعجب مشاهده می‌کنیم در واقع لحظاتی* قبل از برخورد این دو کهکشان است.**

امروزه و با پیشرفت بالایی که در عرصه همانند‌سازی رایانه‌ای شکل گرفته است، می‌توان آینده‌ی برخوردهای کهکشانی از این دست را پیش‌بینی کرد. برای نمونه، در این پویانمایی، برخورد این دو کهکشان مارپیچی بزرگ (با سرعت چند میلیون سال در هر ثانیه از پویانمایی) شبیه‌سازی شده‌است و سپس برای مقایسه‌ی درستی نتایج همانندسازی برخورد دو کهکشان، در میان تصاویر متحرک، مشاهدات واقعی صورت گرفته توسط تلسکوپ فضایی هابل از دیگر برخوردها نمایش داده می‌شود تا ایده‌ای از آنچه این دو کهکشان در میلیون‌ها سال آینده سپری خواهند کرد به ما بدهد.

برخورد کهکشان‌ها در کائنات امری بسیار رایج بوده و هر برخوردی ممکن است بیش از یک میلیارد سال ادامه داشته باشد. هنگامی که دو کهکشان با هم برخورد می‌کنند، از آنجایی که بیشتر فضای داخلی کهکشان‌ها خالی می‌باشد، احتمال برخورد ستاره‌های دو کهکشان با یکدیگر بسیار اندک می‌باشد. در واقع آنچه که یکی و یا هر دو کهکشان را دستخوش تغییرات گسترده می‌کند و یا به نابودی یکی از آندو می‌انجامد، گرانش هر یک از کهکشان‌ها می‌باشد که حتی این پدیده می‌تواند منجر به ترکیب دو کهکشان و شکل گیری یک کهکشان بزرگ‌تر شود (احتمالن همانند نحوه شکل‌گیری کهکشان راه شیری).

آنچه که به شکل مادی در این برخورد دستخوش آشفتگی خواهد شد، ابرهای گازی و گرد و غبار دو کهکشان در حال برخورد می‌باشد و همین عامل باعث به راه افتادن موج‌های گرانشی در هر دو کهکشان و سپس شکل‌گیری انبوهی از ستارگان جدید سوار بر این امواج گرانشی خواهد شد که حتی در طول فرایند تعامل دو کهکشان نیز تکامل می‌یابند.

گمان می‌رود که کهکشان خود ما، راه شیری، در طول حیاتش تا اکنون چندین کهکشان کوچک‌تر را به خود جذب کرده باشد و پیش‌بینی می‌شود که در چند میلیارد سال آینده با همسایه‌مان، کهکشان آندرومدا، برخورد کرده که این منجر به شکل‌گیری یک کهکشان بزرگتر خواهد شد.

   * در مقایس کیهانی مراد از لحظه، چند میلیون سال است!
** که یکی با سر داره میره تو شکم دیگری! درست مانند حرکتی که زین‌الدین زیدان روی ماترازی در جام‌جهانی ۲۰۰۶ انجام داد.

  • پویانمایی توسط Frank Summers از موسسه Space Telescope Science.
  • شبیه‌سازی رایانه‌ای توسط Chris Mihos از دانشگاه Case Western Reserve و Lars Hernquist از دانشگاه هاروارد.