رویداد غیرمنتظره‌ای چند روز پیش، دوشنبه ۹ شهریور در غرب اقیانوس اطلس رخ داد. برای مقدمه باید به این نکته اشاره کرد که تمام توفندهایی که تاکنون، و یا دست کم در تاریخ معاصر، بر روی اقیانوس اطلس شکل گرفته‌اند، در مناطق مرکزی و غربی‌تر این اقیانوس بوجود آمده‌اند. علت این پدیده آنست که جریانات جوی که به شکل‌گیری توفندهای اطلسی کمک می‌کنند، نخست با حرکت بر روی قاره‌ی آفریقا انرژی گرمایی لازم را به دست می‌آورند و سپس با حرکت به سمت غرب و گذر از روی آب‌های اقیانوس اطلس رفته‌رفته سوخت لازم که همان بخار آب می‌باشد را کسب می‌کنند.
 |
| توفند Fred بر فراز جزایر Cape Verde در شرق اقیانوس اطلس |
از زمانی که هوای گرم، مناطق قاره‌ای را ترک می‌کند تا زمانی که شرایط
لازم دیگر برای تبدیل شدن این جریانات به یک توفند استوایی مهیا شود، چند روز طول
خواهد کشید و بدین ترتیب بسیاری از توفندهای اطلسی زمانی بر روی آب‌های اقیانوس
اطلس به بلوغ می‌رسند که دست کم مسافتی کم و بیش معادل با نصف پهنای این اقیانوس
را طی کرده باشند. برخی از این توفندها پس از شکل‌گیری در ادامه با نزدیک شدن به
خلیج مکزیک و یا سواحل شرقی آمریکای شمالی، این مناطق را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند.
اما در روز ۸ شهریور پدیدار شدن یک جبهه هوای گرم بر روی مناطق مرکزی آفریقا و سپس خیز
برداشتن آن به سمت غرب و اقیانوس اطلس پیشاپیش خبر از احتمال شکل‌گیری توفندی
نوظهور را مناطق مرکزی اقیانوس اطلس در روزهای آینده می‌داد.
اما برای نخستین بار اتفاق غیرمنتظره‌ای افتاد و بلافاصله پس از وارد شدن
این جریانات گرم استوایی بر روی اقیانوس اطلس، تنها ۱ روز پس از آن، این
جریانات از پنجره‌ی زمانی کوتاهی که در طی آن تمام شرایط لازم برای بلوغ زودرس
این توفند مهیا گردیده بود، استفاده کردند و برای اولین بار در طی ۱۶۰ و چند سال گذشته به
ساکنان مجموعه جزایر Cape Verde در شرق اقیانوس اطلس، اخطار داده شد که خود را برای مواجهه با توفندی که به
سرعت در حال نزدیک شدن به آنها می‌باشد، آماده کنند. البته این توفند که Fred نامگذاری شد، پس از
گذر از روی این جزایر، به همان سرعتی که به وجود آماده بود، از هم پاشید. دلایلی همچون
جو به نسبت خشک‌تر، دمای پایین‌تر آب‌های اطلس مرکزی و جریانات برشی دیگر، در از
بین رفتن توفند دخیل بودند.
 |
نحوه‌ی اثرگذاری پدیده‌ی El Niño بر روی توفان‌های فصلی در اقیانوس‌های آرام و اطلس
|
تا اینجا در سال ۹۴، همین جریانات برشی (جریاناتی با سرعت و
جهت‌های متفاوت در طبقات مختلف جو) مانعی در مقابل شکل‌گیری و عاملی برای تضعیف
بسیاری از توفندهای اطلسی بوده‌اند. این جریانات برشی محصول جانبی پدیده‌ی El Niño در اقیانوس آرام می‌باشد.
ال-نینو در حالی به افزایش موارد وقوع توفند در اقیانوس آرام کمک می‌کند که از
بروز و یا کاهش موارد شکل‌گیری چنین توفان‌هایی در اقیانوس اطلس جلوگیری به عمل می‌آورد.
با این حال، وقوع توفند Fred در اطلس شرقی، پدیده‌ی نادری بود که به شدت توجه پژوهشگران
علوم جوی را به خود معطوف کرده است.
