۱۳۹۹/۰۹/۲۰

عملکرد کشورها در سال ۲۰۲۰ در مواجهه با تغییرات اقلیمی

شاخص عملکرد کشورها در مواجهه با تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۲۰ به تازگی منتشر شده است. این شاخص عملکرد ۵۷ کشور جهان را به علاوه اتحادیه اروپا اندازه گیری می‌کند. این ۵۷ کشور و اتحادیه اروپا روی هم رفته ۹۰ درصد کل گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند.

ارقام و نمودارها نشان می‌دهند که ایران به همراه عربستان و آمریکا ضعیف‌ترین عملکرد را در میان کشورهای جهان در سال گذشته داشته‌اند و کمترین تلاش و سرمایه‌گذاری ممکن را برای جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای، تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، مصرف انرژی و سیاست‌گذاری‌های اقلیمی در یک سال گذشته از خود نشان داده‌اند. عملکرد‌ بسیاری از کشورهای صنعتی و پیشرفته هم چندان تعریفی ندارد. از میان این کشورها، کانادا، در کنار کشورهای غیرصنعتی مانند ایران وعربستان، و در قعر جدول آمریکا، کوچک‌ترین تلاشی برای بهبود وضعیت اقلیمی کره زمین انجام نداده‌اند. امتیاز ایران تا حدی پایین است که کوچک‌ترین قدمی در آینده برای بهبود هر کدام از شاخص‌های اقلیمی باعث خواهد شد تا رتبه ایران چند پله افزایش پیدا کند.

در زمینه انتشار گازهای گلخانه‌ای، ایران در میان ۴ کشور پایین‌ جدول قرار دارد و فقط تایوان، عربستان سعودی و قزاقستان عملکردی بدتر از ایران داشته‌اند. در زمینه تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، ایران در نازل‌ترین مکان جدول (در قعر جدول) قرار دارد و این به معنای آن است که ما در زمینه تولید انرژی‌های پاک در یک سال گذشته عملا فعالیت خاصی نداشته‌ایم. در زمینه مصرف انرژی نیز، ایران در میان ۶ کشور جهان با کمترین میزان بازدهی در مصرف انرژی قرار دارد (در همین رده‌بندی، کانادا در قعر جدول قرار گرفته است. رتبه کانادا تنها در زمینه سیاست‌گذاری اقلیمی در میانه جدول رده‌بندی قرار دارد که ‌تا حدودی قابل قبول است). در رده‌بندی کلی، ایران جزء ۳ کشور پایین جدول قرار دارد و فقط عربستان و آمریکا پایین‌تر از ایران قرار دارند.

۱۳۹۹/۰۸/۱۷

نوارهای گرمایشی

اقلیم‌شناسان با ارائه شواهد علمی معتقدند که تغییرات اقلیمی عصر حاضر نتیجه مستقیم انتشار گازهای گلخانه‌ای از منابع مختلف، به خصوص فعالیت‌های صنعتی انسان‌هاست. در حال حاضر، چین، آمریکا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، روسیه و هندوستان بیشترین حجم گازهای گلخانه‌ای را در جو زمین منتشر ‌می‌کنند که در این بین سهم آمریکا از سایر کشورها بیشتر است. معاهده اقلیمی پاریس ‌در دسامبر ۲۰۱۵ (آذر ۱۳۹۴) در طول نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل در پاریس به تصویب رسید. تا سال ۲۰۱۷، ۱۹۵ کشور عضو سازمان ملل این پیمان را امضا و تا امروز ۱۴۷ کشور آن را به تصویب مجلس‌های خود رسانده‌اند. هدف این معاهده پایدارسازی حجم گازهای گلخانه‌ای در جو زمین است.

سخن از گرمایش زمین است و توصیف تبعات این رویداد در این چند سطر نمی‌گنجد. اما همین کافی است که بگوییم که آنچه در معرض تهدید قرار دارد، حیات بر روی این کره خاکی است. مطالعات نشان می‌دهد که حتی اگر همین امروز هم انتشار گازهای گلخانه‌ای متوقف شود که البته یک فرض کاملا محال است، تاثیرات ناشی از حجم قابل توجه گازهای گلخانه‌ای که تا امروز در جو زمین آزاد شده است، مشکلات متعددی را برای تمام موجودات بر روی کره زمین، از گیاهان و جانوران گرفته تا به خصوص انسان‌ها، در طول چند دهه تا چند قرن آینده به وجود خواهد آورد، از جمله آنکه تعادل در بسیاری از بخش‌های حیاتی بر روی زمین به هم خواهد خورد و به طبع آن موجودات بسیاری منقرض و زنجیره غذایی در جای جای زمین از هم خواهد گسیخت. از میان جانوران، گونه انسانی نیز بیشترین آسیب را خواهد دید. متاسفانه از میان کشورهای جهان، تعدادی از آنها که سهم کمتری یا حتی کمترین سهم را در انتشار گازهای گلخانه‌ای داشته‌اند، بیشترین آسیب را خواهند دید.

یکی از کاربردی‌ترین نمودارهایی که از آن برای توضیح پدیده گرمایش زمین استفاده میشود «نوارهای گرمایشی» (warming strips) است. مجموعه نوارهایی که در تصویر مشاهد می‌کنیئد، تغییرات متوسط دمای هوا را در شهرهای مختلف ایران در طول ۱۷۰ سال گذشته نشان میدهد. هر نوار خود از تعداد زیادی رشته‌های عمودی نازک به رنگ‌های مختلف تشکیل شده است. هر رشته‌‌ نازک متوسط انحراف دمای یک سال را نشان میدهد و از اولین داده‌های ثبت شده در سال ۱۸۵۰ میلادی (۱۲۲۹ خورشیدی) شروع و تا سال ۲۰۲۰ (۱۳۹۹) از چپ به راست مرتب شدهاند.