پژوهشگران حوزه اقلیم‌شناسی (climatology) دیر زمانی است که نسبت به افزایش متوسط تغییرات «ناهنجاری‌های دمای هوا» (air temperature anomalies) در کره زمین هشدار می‌دهند. در حال حاضر ناهنجاری‌های دمایی زمین نسبت به ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال پیش به میزان حدودا ۱/۲ درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده است یا به زبان ساده‌تر، در طول این بازه زمانی، زمین به طور متوسط حدودا ۱/۲ درجه گرمتر شده است.
در صورت ادامه وضع موجود و انتشار گازهای گلخانه‌ای، متوسط تغییرات
ناهنجاری‌های دمایی تا ۱/۵ و حتی ۲ درجه بالا خواهد رفت. پژوهشگران به شکل جدی هشدار می‌دهند که در
صورت رد شدن متوسط تغییرات ناهنجاری‌های دمایی کره زمین از ۱/۵ درجه، تغییرات اقلیمی گسترده‌ای در انتظار
جهان خواهد بود و افزایش تغییرات تا ۲ درجه باعث خواهد شد که اقلیم در جای جای کره
خاکی «به شدت» آشفته شود و شاهد انقراض گسترده گونه‌های زیستی و جانوری و به خطر
افتادن تمدن بشری باشیم (روندی که البته از حدودا یک دهه پیش شتاب گرفته است).
 |
| تغییرات ناهنجاری‌های دمای هوا در طول ۱۲۰ سال گذشته (۱۲۸۰-۱۳۹۹) در ایران |
حال با این توصیفات به نمودار بالا توجه کنید. آنچه که در این نمودار مشاهده می‌کنید، تغییرات ناهنجاری‌های دمای هوا در ایران در طول ۱۲۰ سال گذشته (۱۲۸۰-۱۳۹۹) است. هر نوار یک سال را نشان می‌دهد و طول و رنگ هر نوار بر اساس متوسط دمای هوا در سال مربوطه رنگ‌بندی شده است. اگرچه در طول این مدت، متوسط تغییرات ناهنجاری‌های دمای هوا در ایران حدودا با متوسط جهانی هم‌تراز و در محدوده ۱/۲+ درجه سانتیگراد قرار دارد، اما همانطور که مشاهده می‌کنید، این تغییرات گاهی تا ۲/۲+ نیز افزایش پیدا کرده است، که حدودا ۱ درجه سانتیگراد بالاتر از متوسط جهانی تغییرات دمای هوا در همین بازه زمانی است. معنای این حرف آن است که ایران از همین حالا «در حال وارد شدن» به همان بازه‌ی تغییرات اقلیمی شدیدی است که دانشمندان نسبت به وقوع آن در طول دهه‌های آینده در کل زمین به شکل جدی هشدار می‌دهند.
 |
| توزیع‌های احتمالاتی ناهنجاری‌های دمایی ایران در طول ۷۰ سال گذشته |
نمودار روبرو نیز توزیع‌های احتمالاتی ناهنجاری‌های دمایی ایران در طول ۷۰ سال گذشته (از دهه ۱۳۳۰خورشیدی/۱۹۵۰ میلادی تا دهه ۱۳۹۰خ/۲۰۱۰م) را نشان می‌دهد. در کل، احتمال وقوع دماهای بالاتر افزایش پیدا کرده است. مقایسه توزیع سال‌های دهه ۳۰ و ۹۰ خورشیدی (۱۹۵۱-۱۹۶۰ و ۲۰۱۱-۲۰۲۰م) نشان می‌دهد که، برای نمونه، در حال که احتمال وقوع ناهنجاری‌های دماییِ حدودا ۱+ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین منطقه‌ای در کشور در سال‌های دهه ۳۰ بین ۶۰-۸۰ درصد بود، این احتمال اکنون تا از بیش از ۹۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
